Kinh doanh trên WEB 2.0

Những năm gần đây, sự phát triển của CNTT cho phép xây dựng các trang web mà ở đó người lướt web có thể tự đưa thông tin lên (thường được gọi là thế hệ web 2.0); nói cách khác, người lướt web có thể tự tạo nội dung cho trang web của người khác. Nhiều doanh nghiệp (DN), thậm chí cá nhân, đã xem tiện ích này là một phương thức kinh doanh (KD) mới.

Web 2.0 và cơ hội KD

Trước đây, người dùng truy cập web để tìm thông tin. Do đó, đơn vị sở hữu trang web phải xây dựng nội dung sao cho thật hay để thu hút người đọc. Tuy nhiên, một số công nghệ lập trình web mới ra đời như ajax, XML cho phép tạo ra những trang web có tốc độ truy cập tăng đáng kể. Từ đó, người dùng không chỉ dễ dàng đọc mà còn ghi (upload) nội dung lên trang web. Trang từ điển trực tuyến Wikipedia, các blog hay mạng xã hội trực tuyến MySpace, web chia sẻ video YouTube... chính là những ví dụ điển hình của loại web này.

Về mặt công nghệ, sự khác nhau giữa website kiểu cũ với website 2.0 không nhiều, đó là tính thân thiện với người dùng. Với mô hình web cũ, người dùng chỉ được đọc, xem và tìm kiếm những gì có trên web. Với web 2.0, ngoài các tiện ích trên, người dùng được đặt ở trung tâm, họ chính là người quyết định nội dung, diện mạo của trang web, được đưa những gì mình nghĩ, mình thích lên đó, tất nhiên trong mức độ kiểm soát của quản trị trang web.

Ú tưởng xây dựng các trang web mà nội dung do người dùng tạo ra cũng đã được đưa vào KD. Mở đầu phải kể đến eBay với việc cho phép người dùng thoải mái đăng tin đấu giá; đánh giá sản phẩm, người bán, người mua, mặc cả... Còn với Alibaba, nhiều DN lại tranh thủ đưa các video clip giới thiệu về hoạt động của họ. Nhờ đó, ngồi tại một nơi, một giám đốc công ty có thể đăng ký thành viên để sử dụng máy tính truy cập vào Alibaba.com và viếng thăm các cơ sở sản xuất của nhiều công ty rải rác khắp toàn cầu. DN cũng có thể đưa lên đây các loại mặt hàng, giá cả, thủ tục thanh toán... Trên nhiều blog, forum hiện nay, nhiều cá nhân cũng tự mở các cửa hàng buôn bán nhỏ và giới thiệu hàng hóa.

Giá trị cốt lõi của thế hệ web 2.0 nằm ở cộng đồng người sử dụng với nguyên liệu chính là thông tin và dữ liệu mà cộng đồng trao đổi trên đó. Tuy nhiên, ngoài khả năng công nghệ, xây dựng một website có sức hút không đơn giản. Trước đây, công ty HTC Computer (Hà Nội) cũng đã xây dựng website công ty tại địa chỉ www.htcvietnam.vn. Để vận hành website này, công ty cần ít nhất 4 nhân viên, mỗi người chuyên trách một mảng riêng, cả về nội dung và công nghệ. Chưa kể chi phí quảng bá cho website. Trung bình mỗi ngày có 1.000 lượt người truy cập website này, số đơn hàng mỗi tháng từ 250 – 300 (tỷ lệ 0,8-1%).

.

Để phát triển và quảng bá thương hiệu công ty một cách nhanh nhất, sau khi nghiên cứu một số website thương mại điện tử lớn (TMĐT) trong nước, ông Lương Minh Hiếu, giám đốc công ty nhận thấy việc tham gia gian hàng trên www.chodientu.vn hoàn toàn phù hợp. “Quản trị website www.htcvietnam.vn về hệ thống đặt hàng và thông tin sản phẩm cũng tương đương việc quản trị gian hàng trên chodientu.vn. Tuy nhiên, hệ thống quản trị gian hàng trên chodientu.vn có phần đơn giản và thuận tiện hơn cho người quản trị. Đầu tư thời gian và nhân lực cho hệ thống này do đó cũng đơn giản hơn mà hiệu quả lại cao hơn”, ông Hiếu chia sẻ. Trung bình có 300 lượt người/ngày truy cập vào gian hàng điện tử của HTC trên chodientu.vn, số đơn hàng đạt 120/tháng (tỷ lệ 1,3%). Óng Hiếu cho biết, những trang web như chodientu.vn có lượng khách hàng thường xuyên tương đối lớn và ổn định. “HTC Computer sẽ cố gắng tham gia giới thiệu sản phẩm và dịch vụ trên các website có công nghệ tương tự càng nhiều càng tốt. Đó là phương thức quảng bá thương hiệu và đưa sản phẩm, dịch vụ của công ty đến khách hàng nhanh nhất, đơn giản nhất và tương đối hợp lý về mặt chi phí”.

Những mô hình thực tiễn

Các công ty KD dựa trên việc tạo ra môi trường cho TMĐT có thể lấy doanh thu từ quảng cáo, cho thuê không gian trên web, dịch vụ giá trị gia tăng... Hiện nay, ở Việt Nam, các mô hình như vậy đang phát triển.

Đi đầu trong số này phải kể đến công ty Peacesoft, đơn vị sở hữu trang web www.chodientu.vn cho phép người dùng tham gia các gian hàng ảo (e-store), tự đăng thông tin đấu giá và đánh giá sản phẩm. Còn có công ty Giấc Mơ Việt với trang www.Aha.vn cung cấp thông tin so sánh giá sản phẩm công nghệ cao và các hướng dẫn mua hàng cho thành viên.

Trang web www.vietspace.net.vn theo mô hình mạng xã hội ảo đầu tiên và lớn nhất tại Việt Nam (đã đạt giải TTVN 2006) cũng là một website phù hợp với người Việt Nam, cho phép các thành viên tự tạo website riêng với nhiều công cụ hỗ trợ. Website này đáp ứng được nhu cầu tạo web để giao lưu, KD trên mạng Internet. Trước hết, www.vietspace.net.vn thu hút số lượng thành viên lớn và tạo nên một kho thông tin khổng lồ trên mạng Internet. Hệ thống website có các công cụ cao cấp: hệ quản trị đa năng, hệ quản trị nội dung, hệ thống chuyển đổi giao diện, chức năng bán hàng và đặt hàng trực tuyến, các thư viện dữ liệu, tìm kiếm, kết bạn... Người sử dụng muốn trang web riêng của mình đẹp hơn, nhiều chức năng hơn sẽ phải trả một khoản phí nhất định để được sử dụng các công cụ. Chủ đầu tư hệ thống cũng có thể thu thêm phí ở các dịch vụ giá trị gia tăng khác.

Website chia sẻ video www.clip.vn do công ty Vega Technology xây dựng thì có ý tưởng ban đầu xuất phát từ nhu cầu chia sẻ video giữa cá nhân và bè bạn, người thân cũng như DN sử dụng video trong các hoạt động quảng cáo, tiếp thị. Tuy nhiên, quá trình thực hiện cũng đã giúp công ty nảy sinh những ý tưởng KD. Đó là: website này sẽ miễn phí hoàn toàn và mãi mãi với người dùng cá nhân. Còn đối với DN, Vega Technology có 3 hướng: cung cấp giải pháp cho DN có nhu cầu thường xuyên về chia sẻ video; tích hợp thông điệp của nhà quảng cáo dưới dạng video vào clip; liên kết với công ty cung cấp dịch vụ di động cho phép người dùng ĐTDĐ tải về (có phí) các clip hay, vui (tất nhiên có chia sẻ lợi nhuận với người đã đưa lên (upload) các clip hay).

Sau Web 2.0 sẽ là gì? (phần 2)

Kỳ trước chúng ta đã làm quen với khái niệm Semantic Web (SW, tạm dịch: Mạng thông minh) như một ứng cử viên hàng đầu cho sự phát triển của Web 3.0.

Mạng thông minh đi vào cuộc sống
Trở lại với cách ví von web như một hệ thống xa lộ, ý tưởng về SW cũng giống như việc tạo ra các bảng chỉ đường hết sức chi tiết để tự các xe cộ (ở đây là các máy tính) có thể hiểu và từ đó tự vận hành. Các bảng này có thể chỉ các lối đi, mô tả tình trạng đường sá và giao thông, cung cấp thông tin chi tiết về các địa điểm cần đến.

Trong số này, chúng ta cùng tìm hiểu xu hướng ứng dụng các công nghệ SW, cũng như sự kết hợp với các công nghệ khác để tạo nên một Web 3.0 đa dạng và hữu ích.

Mạng thông minh đi vào cuộc sống
Trở lại với cách ví von web như một hệ thống xa lộ, ý tưởng về SW cũng giống như việc tạo ra các bảng chỉ đường hết sức chi tiết để tự các xe cộ (ở đây là các máy tính) có thể hiểu và từ đó tự vận hành. Các bảng này có thể chỉ các lối đi, mô tả tình trạng đường sá và giao thông, cung cấp thông tin chi tiết về các địa điểm cần đến.

Một chiếc xe hiểu được các bảng chỉ dẫn này sẽ có thể tự vận hành với sự can thiệp tối thiểu từ người lái.

Cho tới đầu năm 2004, W3C đã hoàn tất việc thiết lập các chuẩn cốt lõi cho SW. Một số công ty đã bắt đầu tạo ra các công cụ phát triển phần mềm dựa trên những chuẩn này; một số nhà nghiên cứu độc lập đã áp dụng chúng vào việc xử lý các khối dữ liệu phức tạp.

Các nhà nghiên cứu công nghệ gene và công nghệ sinh học đặc biệt quan tâm tới SW. Mới đây, Bệnh viện Đa khoa Massachusetts và Đại học Harvard (Mỹ) đã phối hợp thử nghiệm các công nghệ SW để mã hoá các dữ liệu y học, từ đó giúp các nhà khoa học chia sẻ và tìm kiếm thông tin dễ dàng hơn. Tương tự, nhiều cơ quan của chính phủ các nước cũng đã và đang thực hiện các thử nghiệm với SW.

Trong thực tế, việc ứng dụng SW còn ở mức khá sơ khai, chủ yếu vẫn dừng ở việc kết hợp giữa các tính năng web 2.0 với các kỹ thuật xử lý dữ liệu của SW; và phần lớn mới ứng dụng thử nghiệm cho các doanh nghiệp, tổ chức lớn. Tuy nhiên, một số công ty cũng đã hướng tới các ứng dụng cho người dùng cá nhân.

Chẳng hạn, RealTravel là một dịch vụ kết hợp giữa các tính năng web 2.0 như tag và blog, với một hệ thống tổ chức dữ liệu kiểu SW; Garlik sử dụng một cơ sở dữ liệu dạng SW để giúp người dùng quản lý thông tin cá nhân. Xa hơn nữa, Radar Networks dự kiến trong năm nay sẽ tung ra một nền tảng phát triển hoàn chỉnh cho các ứng dụng SW thương mại, đồng thời bắt đầu cung cấp các công cụ hợp tác và chia sẻ thông tin dựa trên các kỹ thuật này.

Web 3.0 pha trộn
web 3.0 không phải chỉ có các công nghệ SW. Có nhiều cách để web trở nên "thông minh" hơn và hữu ích hơn. Chẳng hạn, trong khi SW hướng tới việc tăng tính tổ chức cho dữ liệu bằng cách dựng nên các bảng chỉ đường thì một số nhà nghiên cứu khác tìm cách giúp cho máy tính "hiểu" được ngay cả những dữ liệu hỗn độn, không có cấu trúc. Về lâu dài, các công nghệ kiểu này có tiềm năng kết hợp với các công nghệ SW để tạo hiệu quả cao nhất.

Hiện IBM đã có dịch vụ tự động duyệt qua các trang thông tin, blog, diễn đàn trực tuyến... để tìm kiếm và tổng hợp thông tin, bình luận về một chủ đề cụ thể (chẳng hạn một sản phẩm), từ đó rút ra các kết luận về xu hướng, mà không cần tới các bảng chỉ đường dạng metadata. Tương tự, một công ty tên là Metaweb Technologies cũng hứa hẹn sẽ giúp người dùng "rút ra những kiến thức có hệ thống từ mớ thông tin hỗn độn của mạng Internet hiện thời".

Các dịch vụ mang tính mạng xã hội như Flickr, Last.fm, Del.icio.us thì đã tạo một cấu trúc nền tảng cho các bộ sưu tập hình ảnh, nhạc số và trang web mà người dùng chia sẻ và sử dụng. Theo các chuyên gia, các dịch vụ này dựa vào chính cộng đồng người dùng để tổ chức dữ liệu theo cách suy nghĩ và tổ chức của con người.

Từ sự phong phú của các hướng phát triển Internet, có thể dự báo rằng thế hệ mạng tương lai sẽ pha trộn giữa nhiều công nghệ khác nhau, mang tính bổ trợ cho nhau và nhằm đem lại lợi ích lớn nhất cho người sử dụng.

Sau Web 2.0 sẽ là gì?

Câu trả lời tất yếu là... Web 3.0. Nhưng cụ thể Web 3.0 sẽ là gì thì đương nhiên còn là câu hỏi lớn, bởi ngay Web 2.0 vẫn là một khái niệm rất mới mẻ và chưa hoàn toàn thay thế Web 1.0.

Dù vậy, đã có những nhà nghiên cứu đặt tầm nhìn xa cho Web 3.0 và một trong những dự báo đáng chú ý nhất là thế hệ kế tiếp của Internet sẽ bắt đầu tích hợp trí thông minh của con người!

Mạng thông minh
Web 1.0 là thế hệ đầu tiên của Internet đại chúng, với những nội dung hầu hết mang tính một chiều từ các website đến với mỗi máy tính của người duyệt web. Web 2.0 mang tính tương tác hơn nhiều với những điển hình như mạng xã hội và nội dung do người dùng tải lên, đồng thời tích hợp những công nghệ mới giúp các thao tác trên web trở nên thân thiện, nhanh chóng.

Cộng đồng Internet đã bàn cãi rất nhiều về việc sau web 2.0 thì "Web 3.0" sẽ là cái gì. Các ý kiến đưa ra rất đa dạng, từ truy cập di động băng rộng phổ biến cho tới các dịch vụ phần mềm trực tuyến theo yêu cầu tràn ngập trên mạng. Theo một trong những ý kiến được đánh giá cao, Web 3.0 sẽ bao gồm những công nghệ cung cấp những cách mới hiệu quả giúp các máy tính tự tổ chức và rút ra các kết luận từ các dữ liệu trực tuyến.

Từ vài năm nay, đã có các dự án nghiên cứu hướng đi cho Web 3.0, trong đó đáng chú ý nhất là dự án Semantic Web (SW, tạm dịch: Mạng thông minh), nhằm tạo cho máy tính khả năng - có vẻ như là "trí thông minh" - để "hiểu" những nội dung trên Internet. Từng bước tiến bộ của hướng nghiên cứu này đã và đang được ứng dụng rải rác trên mạng, từ các website về giải trí hoặc du lịch cho tới các cơ sở dữ liệu (CSDL) khoa học và kinh doanh... Các công cụ của SW hiện nay giúp tự động hoá và nâng cao hiệu quả tìm kiếm trong các CSDL, giúp người dùng chọn lựa thông tin hoặc phân tích các dữ liệu phức tạp một cách tốt hơn.

Web sẽ thành một CSDL khổng lồ?
Một điểm chung mà hầu hết những ý kiến khác biệt về Web 3.0 gặp nhau là ở chỗ, việc áp dụng cách đánh số kiểu cũ dành cho các phiên bản phần mềm (1.0, 2.0...) đối với web là không phù hợp, bởi web liên tục phát triển. Ngay từ bây giờ, những dạng sơ khai của nhiều công nghệ đáp ứng các định nghĩa về web 3.0 đã được phát triển và ứng dụng. Trước đó, ý tưởng về metadata - một cách để gán cho các trang web những lệnh hoặc nhãn dành riêng cho máy tính đọc, đã có từ giữa thập niên 1990.

Tưởng tượng Internet là một hệ thống xa lộ, với các đường dẫn (hyperlink) là các con đường nối. Người dùng nhìn vào tên các con đường này có thể phán đoán một cách tương đối về nội dung, nhưng những cái tên này hoàn toàn vô nghĩa đối với máy tính. Chẳng hạn, một người có thể hiểu www.chinhphu.vn có liên quan tới Chính phủ VN, nhưng máy tính, các công cụ tìm kiếm và các phần mềm thì không thể.

Metadata hứa hẹn giúp điền vào phần bảng chỉ dẫn dành riêng cho máy móc, để từ đó nội dung trên mạng có thể được phân loại và gán nhãn một cách phù hợp, giúp máy tính tìm kiếm thông tin nhanh hơn, hiệu quả hơn. Từ năm 1998, các nhà nghiên cứu của W3C - tổ chức tiêu chuẩn quốc tế cho mạng diện rộng toàn cầu - đã thảo luận ý tưởng về SW với tiềm năng không chỉ phân loại mọi dữ liệu trực tuyến, mà còn định nghĩa các mối quan hệ giữa các loại dữ liệu.

Theo ý tưởng này thì Internet sẽ có tính chất tương tự như một CSDL. Các CSDL đưa ra các câu trả lời rất hiệu quả bởi phần mềm quản lý chúng "hiểu" ngữ cảnh của từng truy vấn. Ví dụ, "Số 1 đường Lê Duẩn" được hiểu là một địa chỉ, chứ không phải một cụm từ ngẫu nhiên. Do đó, các nhà nghiên cứu hy vọng, việc định nghĩa các ngữ cảnh cho các dữ liệu trực tuyến một cách rõ ràng như vậy sẽ dẫn tới một mạng Internet mà các máy tính có thể duyệt và hiểu như con người hiểu được.

B2B - gây thiện cảm ngay từ trang web

Trong kỷ nguyên thương mại điện tử, sự sinh tồn và phát triển của công ty bạn phụ thuộc rất lớn vào việc trang web mà bạn thiết lập có thu hút được nhiều khách hàng hay không. Việc này nghe qua có vẻ khá dễ dàng, nhưng khi thực hiện lại không đơn giản chút nào. Rất có thể trang web, dù được bạn chăm chút kỹ lưỡng, lại đang gây cho khách hàng một số khó chịu nào đó mà bạn không hề hay biết. Vậy bạn phải làm những gì để thay đổi điều này?

Cùng với thời gian, các khách hàng trực tuyến đang ngày một khó tính hơn, họ yêu cầu nhiều hơn và mức độ “khoan dung” cũng ít hơn khi ghé thăm các trang web thương mại điện tử trên Internet. Một cuộc điều tra về các khách hàng trực tuyến của hãng nghiên cứu thương mại điện tử Hostway cho thấy hơn 70% khách hàng nói rằng khó chịu lớn nhất của họ là không thể mua hàng từ một trang web sau khi nhấp chuột vào một quảng cáo pop-up; những trang web đăng nhập kiểu “đăng ký để biết thêm thông tin (register for more information) cản trở người dùng tiếp cận nội dung; hay các yêu cầu cài đặt phần mềm để có thể xem được trang web. Những điều khác khiến cho khách hàng bực bội là: đường dẫn (link) không hoạt động, cấu trúc web phức tạp, tốc độ trình duyệt chậm, những công cụ tìm kiếm thông tin trong website không hiệu quả, bố cục trình bày rối rắm và thông tin nghèo nàn.

GoApply.com. có trụ sở tại Aliso Viejo, California, hiện là một công ty cung cấp dịch tài chính và cầm cố trực tuyến với doanh thu trên 35 triệu USD/năm. Andre Stecki, thành viên sáng lập kiêm giám đốc điều hành của hãng đã phải bỏ ra nhiều công sức mới có thể giúp cho trang web của ông bớt gây cho khách hàng những điều khó chịu.

Trước đây, những khách hàng nào muốn có một khoản vay từ GoApply.com đều phải điền vào một bản đăng ký dài lê thê với vài chục câu hỏi về bản thân, gia đình, nghề nghiệp, sở thích... “Chúng tôi đã tiến hành nhiều cuộc thử nghiệm khác nhau để tìm ra tất cả những điểm khiến khách hàng khó chịu trong bản đăng ký, và chúng tôi đi đến một kết luận rằng số lượng câu hỏi chỉ giới hạn từ 16 - 18 câu là thích hợp nhất”- Stecki cho biết- “Nhờ bảng đăng ký với số lượng câu hỏi ít hơn, ngày càng nhiều khách hàng đã sử dụng dịch vụ của chúng tôi trong năm vừa qua”.

Hiện nay, nhiều công ty đang chú ý cải tiến và nâng cấp các trang web của mình. Tiffany Shlain, thành viên sáng lập hãng The Webby Awards, San Francisco, cho biết: “Trước đây, mục tiêu của các trang web chỉ là làm sao có được khách hàng ghé thăm. Còn giờ đây, mục tiêu đã cao hơn: trang web phải cung cấp cho khách hàng đủ thông tin cần thiết, các đường link và dịch vụ hữu ích nhằm phục vụ khách hàng một cách hiệu quả nhất”. Shlain cũng đưa ra một số giải pháp giúp bạn có được một trang web tốt để thu hút khách hàng, đồng thời hoạt động hiệu quả để đem lại lợi nhuận cho công ty bạn.

1. Tránh đưa vào những nội dung thông tin hay các công cụ tiện ích không mấy liên quan khiến cho tốc độ trang web của bạn bị chậm lại. Để thực hiện điều này, trước tiên bạn cần phác họa sơ qua nội dung, các mục chính của trang web, từ đó xác định trang web của bạn cần có hình thức ra sao. Ví dụ, với một trang web về sách kinh doanh, bạn cần có những mục riêng cho từng loại sách khác nhau như tiếp thị, quản trị, tài chính kế toán, luật thương mại, xuất nhập khẩu,… Và để góp phần tối ưu hoá cơ chế tìm kiếm cũng như tốc độ duyệt, các trang được dẫn đến từ trang chủ chỉ nên có khoảng 350 đến 550 từ. Trong trường hợp trang đó có nội dung quá dài, bạn nên chia nhỏ ra thành nhiều trang khác nhau, nhưng nên giữ nguyên cách trình bày (layout) ban đầu. Có một số cơ chế tìm kiếm thường bỏ qua những trang vượt quá 100kb. Vì thế bạn cần tìm cách giảm thiểu dung lượng của trang web.

2. Đảm bảo sao cho thanh tìm kiếm và định hướng website được ổn định, xuất hiện tại mọi trang web con. Bạn nên sử dụng các công cụ hướng dẫn để chỉ cho khách hàng thấy họ đang ở đâu và họ có thể quay trở lại trang chủ như thế nào. Các đường dẫn cũng cần đặt ở những vị trí dễ thấy. Bạn hãy tạo ra các đường dẫn bằng chữ hay biểu tượng ở tất cả các trang con để mọi người có thể xem lại hoặc xem tiếp mà không phải sử dụng đến nút “back” hay “forward” của trình duyệt. Bạn cũng cần nhớ là phải có những chữ thay thế tất cả các đồ hoạ và đường dẫn liên kết trong website của bạn. Đây là những từ sẽ xuất hiện thay thế đồ họa khi tuỳ chọn đồ hoạ trong trình duyệt bị tắt, hoặc khi khách hàng nhấn nút “stop” trước lúc trang được tải về đầy đủ.

3. Đặt một đường dẫn rõ ràng ngay tại trang chủ để cung cấp cho khách hàng các thông tin liên lạc với công ty bạn, bao gồm số điện thoại, số fax, địa chỉ và hộp thư điện tử.

4. Cung cấp những thông tin tổng quát về công ty bạn cũng như những tin tức trong toàn ngành công nghiệp bạn đang kinh doanh ngay tại trang chủ của website. Thường xuyên xem xét và kiểm tra lại trang web để đảm bảo rằng mọi thông tin được cập nhập đầy đủ và các đường dẫn luôn hoạt động tốt. Nội dung trang web cũng rất quan trọng: Bạn cần phải tìm hiểu cách thức mà khách hàng sẽ tìm kiếm sản phẩm của bạn. Cần tìm ra những giả thiết khác nhau, sau đó thử nghiệm và điều chỉnh sao cho hợp lý. Để trang web của bạn lọt vào nhóm 10 website được tìm kiếm nhiều nhất, bạn cần phải có sự chuẩn bị chu đáo và các phương tiện kỹ thuật tốt. Cần quan tâm đến hai yếu tố: nội dung phải phù hợp với người truy cập và bố trí như thế nào để phù hợp với các bộ máy tìm kiếm trực tuyến.

Cuối cùng, sau khi khám phá trang web của bạn, khách hàng cần hiểu rõ được đâu là những lợi ích mà sản phẩm/dịch vụ của bạn đem lại, đồng thời biết được phương thức đặt hàng thuận tiện nhất. Liệu trang web bạn đã xây dựng được uy tín đối với khách hàng trước khi bạn yêu cầu họ đặt hàng chưa? Trang web của bạn đã tạo cho khách hàng sự yêu thích và hứng thú trước khi bạn mời họ đặt hàng chưa? Bạn đã cung cấp cho khách hàng một số cách đặt hàng thuận tiện cả trên mạng và ngoài mạng chưa? Liệu bạn đã hướng dẫn khách xem cụ thể từng buớc một khi duyệt web chưa? Hãy trả lời những câu hỏi trên và bạn sẽ có một trang web hiệu quả nhất đem lại lợi nhuận ngày một lớn hơn.

8 định nghĩa về Web 2.0?

Báo điện tử VNExpress vừa cho đăng bài viết 8 định nghĩa về web 2.0, phản ánh các quan điểm khác nhau về xu hướng này, xin đọc ở đây. Dưới đây là quan điểm của tôi về các định nghĩa này.

1. Trí thông minh của số đông: Định nghĩa này đề cập đến những trang như Digg (cho phép mọi người tự giới thiệu và đánh giá sức hút, giá trị của một câu chuyện, một bài viết…) hoặc như Google Search (xếp hạng tầm quan trọng của một trang web phụ thuộc vào số lượng và chất lượng các đường link trỏ tới trang đó). Nhưng định nghĩa trên không thể được áp dụng cho Google Maps hay bất cứ mô hình phần mềm dịch vụ SaaS nào như Basecamp (công cụ web cho phép quản lý các dự án), Writely (trình xử lý văn bản trực tuyến), 30boxes (nhật ký lịch trình công việc trên web)…

   Có thể hiểu là trí tuệ tập thể (collective intelligence). Nhưng sao không đề cập tới Wikipedia?
   

2. Các ứng dụng web chia sẻ: Quan niệm này đối lập với định nghĩa đầu tiên nhưng lại tương ứng với những chương trình như Basecamp và Writely. Tuy nhiên cụm từ "ứng dụng" không phải lúc nào cũng chính xác. Chẳng hạn, người ta có thể gọi Google Search là một ứng dụng web, nhưng MySpace - cũng thuộc xu thế Web 2.0 - lại không thể được coi là "ứng dụng" bởi nếu thế thì mọi website đều trở thành ứng dụng cả.

   Tôi không đồng ý khi cho rằng MySpace không phải là ứng dụng web. Mọi website không phải đều là ứng dụng web (như VNExpress không phải là ứng dụng vì nó không thực sự có một chức năng "ứng dụng" nào cho người dùng cả), nhưng chắc chắn có thể coi MySpace là ứng dụng web vì nó giúp người dùng thực hiện nhiều việc hơn là... đọc báo.

3. Web hoạt động như một nền tảng: Khi đưa ra giải thích này, Tim O’Reilly, Giám đốc điều hành công ty O'Reilly Media (Mỹ), ám chỉ các dịch vụ không thể tồn tại mà không có web như eBay, Craigslist, Wikipedia, del.icio.us, Skype và Dodgeball. Nhưng nếu thế mọi cộng đồng trực tuyến khác đều có thể được xếp vào mục này. Nói cách khác, định nghĩa về Web 2.0 này quá rộng.

   Rõ ràng web đang hoạt động như một nền tảng, hay nói chính xác hơn là một hệ thống hỗ tương (ecosystem). Các dịch vụ web sẽ ngày càng phụ thuộc vào nhau hơn, đây là một điều tốt vì chẳng ai có thể làm hết mọi thứ (...trừ Microsoft (!))

4. Sự tham gia của người sử dụng: Lý giải này nhấn mạnh sụ khác biệt giữa website truyền thống và những dịch vụ mới như YouTube, Flickr và OhMyNews - nơi người đọc và xem nội dung cũng là người đóng góp thông tin - nhưng lại "bỏ rơi" mất các dịch vụ SaaS.

   Tôi không mặn mà lắm với SaaS (mô hình phần mềm hướng dịch vụ) theo định nghĩa nguyên thủy của nó. Web 2.0 có thể coi là một kiểu SaaS nhưng không hoàn toàn, phạm trù của nó bao phủ lên khái niệm này hơn là "bỏ rơi" nó.

5. Khả năng tương tác và tính năng phong phú: Công nghệ AJAX, CSS... cho phép tạo ra các trang web động, có thể hiển thị đa dạng thông tin hơn. Nhưng rõ ràng MySpace hiện là một trong số những website ít "phong phú" nhất. Ngay cả Google Search, trước khi được trang bị khả năng dự đoán từ khóa hồi đầu năm nay, cũng không sử dụng bất cứ công nghệ "tuyệt vời" nào phía trên cả.

   Rõ ràng công nghệ riêng nó không tạo nên web 2.0 như tôi đã đề cập trong bài viết Nhận dạng web 2.0, nhưng đó là sự lựa chọn tất yếu. Hầu hết các dịch vụ của Google (mail, calendar, analytics...) sau này đều "đậm" các công nghệ nói trên.

6. Một thuật ngữ được marketing rầm rộ: Đây là suy nghĩ của những người theo chủ nghĩa hoài nghi. Họ cho rằng người hâm mộ và cả các công ty thương mại đứng đằng sau Google Search, Amazon, eBay và Craigslist đã tán tụng chúng quá đà.

   Xin xem thêm bài Tiên đề của web 2.0 về khái niệm Hype.

7. Lúc nào cũng là bản Beta: Thực ra định nghĩa này là một lời khen ngợi, ý nói các ứng dụng công nghệ Web 2.0 sẽ không bao giờ có "phiên bản chính thức" vì chúng luôn được cập nhật và đổi mới. Đa số các dịch vụ của Google vẫn trong giai đoạn thử nghiệm. Flickr cứ 30 phút lại được thay đổi, chỉnh sửa còn MySpace và nhiều mạng xã hội khác cũng mở rộng tăng tính năng mới vài tuần một lần. Nhưng hệ điều hành Windows và Mac OS vẫn được vá lỗi hàng tháng, chương trình diệt virus cũng liên tục cập nhật mỗi ngày dù chúng đâu có thuộc Web 2.0.

   Cá nhân tôi thích các bản Beta hoàn thiện hơn là các bản chính thức đầy lỗi.

8. Chẳng là gì cả: Đây là một trong những câu trả lời phổ biến nhất trong các cuộc khảo sát về Web 2.0. Đối với nhiều người sử dụng, các ứng dụng, website, dịch vụ thế hệ mới thực chất chỉ là sự kết hợp lại những tính năng đã có sẵn từ trước. Hơn nữa, Web 2.0 còn quá non trẻ để người ta có thể tin tưởng nó sẽ trở thành "một cái gì đó" quan trọng.

   Thực vậy thì các anh còn viết về nó làm gì???
   

Nhìn lại, tôi không cho rằng đây là 8 định nghĩa mà chỉ là các mảng khái niệm về Web 2.0 (còn nhiều tranh cãi) và nếu thế thì có thể có 16 hay 32 định nghĩa như vậy.