10 ‘đại diện’ tiêu biểu của Web 2.0

Các ứng dụng hoạt động như trên môi trường desktop của xu hướng Web 2.0 đang len lỏi trong từng lĩnh vực của đời sống Internet, từ hình ảnh, âm thanh đến tin tức và bản đồ. Trong số này, nổi lên là những site như Flickr, Del.icio.us, Digg…

Chia sẻ ảnh: Flickr (www.flickr.com)

Filckr là một trong những trang chia sẻ ảnh trực tuyến xuất sắc nhất hiện nay. Site có bố cục sáng sủa và được trang bị những công cụ dễ dùng như gắn thẻ (tag) để phân loại ảnh, chọn ảnh cùng nội dung và tìm kiếm về sau. Flickr sử dụng tổ hợp công nghệ AJAX, do đó người dùng có thể vừa đặt các tag vừa viết bình luận mà không phải chờ tải lại trang (refresh). Ngoài ra, dịch vụ còn hỗ trợ tạo danh sách liên lạc (contact list) để trao đổi thông tin với bạn bè. Flickr hoạt động miễn phí nhưng nếu đăng ký phí thành viên 24,95 USD/năm, người dùng sẽ được ưu đãi thêm nhiều tính năng mà Yahoo, chủ sở hữu Flickr, khẳng định là rất đáng “đồng tiền bát gạo”.

Chia sẻ video: Vimeo (www.vimeo.com)

Nếu Flickr là “chuyên gia” về ảnh tĩnh thì Vimeo xứng đáng trở thành đại diện cho các trang video. Site này tạo điều kiện cho mọi người trao đổi file với bạn bè qua danh sách liên lạc. Một trong những tính năng vượt trội của Vimeo là khả năng tìm kiếm và truy cập video nhanh chóng và dễ dàng. Tất cả các video được chuyển đổi sang định dạng Quicktime, do đó người dùng có thể tải về hoặc xem trực tiếp một cách đơn giản. Mọi người cũng chỉ cần một lần click chuột để đăng video lên trang chia sẻ bookmark (đánh dấu và lưu những thông tin web yêu thích) del.icio.us kèm những lời bình được trình bày gọn gàng và rành mạch.

Chia sẻ bookmark: Del.icio.us (del.icio.us)

Del.icio.us nổi danh cùng tên miền rất “thông minh” và dễ nhớ (tách ra từ chữ delicious, nghĩa là “hấp dẫn, thú vị”). Sau khi mua lại vào năm 2005, Yahoo không thực hiện nhiều thay đổi trên trang này do nó đã quá thành công. Del.icio.us cho phép mọi người lưu những thông tin họ quan tâm như nhạc, trang web hay, phim ảnh… và chia sẻ với người khác. Bố cục trang đẹp mắt nhưng hơi rắc rối và những người mới sử dụng sẽ cần dành một chút thời gian để tìm hiểu. Các dữ liệu đăng lên đều được gắn "thẻ đánh dấu" (tag) để dễ dàng tiếp cận về sau. Del.icio.us hoạt động miễn phí và là công cụ không thể thiếu cho những ai muốn “khoe” những sở thích riêng của bản thân mình.

Chia sẻ tin tức: Digg (www.digg.com)

Digg là site chuyên cung cấp thông tin và những câu chuyện thú vị trên web. Các nội dung sẽ được mọi người “tìm đọc” (dig) và bài viết nào được “dig” nhiều nhất sẽ hiện trên trang chủ. Trang này gần như chỉ tập trung vào công nghệ, khoa học và những đề tài liên quan. Mọi người có thể cập nhật những câu chuyện mới nhất trên Digg nhờ RSS hoặc tạo một tài khoản riêng để tự đăng thông tin mà họ khám phá trên mạng và gắn tag nhằm tìm kiếm về sau. Site cũng phát hành một số tính năng thú vị như DiggSpy - công cụ cho phép theo dõi những gì mọi người đang “dig” và viết, trước cả khi họ chính thức đăng lên. Digg có tính tương tác cao, do vậy sẽ rất hấp dẫn với những người thích bình luận.

Công cụ RSS: Bloglines (www.bloglines.com)

Boglines không chỉ đơn giản là những blog như mọi người đã biết bởi mọi người có thể sử dụng nó như một công cụ RSS. Dưới sự quản lý của hãng AskJeeves, site này cho phép bạn theo dõi mọi trang web cá nhân yêu thích qua RSS, tức bạn có thể đăng nhập từ bất cứ máy tính nào để kiểm tra Tin tức và các thay đổi trên blog mà không cần phải tải phần mềm về máy. Bạn cũng có thể mở một blog riêng, chia sẻ web cá nhân với bạn bè và ngược lại.

Tạo trang chủ: Netvibes (www.netvibes.com)

Khai thác tối đa công nghệ ajax, Netvibes cho phép bạn sử dụng ngay mà không cần đăng ký tài khoản. Ban đầu, bạn sẽ được trang bị một chương trình theo dõi giá cả, Gmail, RSS, ảnh trượt (slide show) Flickr, danh sách những điều cần làm và thanh công cụ tìm kiếm Google… Mọi người cũng có thể đặt tên trang và đưa thêm nội dung hoặc những feed (trang hỗ trợ RSS) mà họ quan tâm. Netvibes được đánh giá là trang chủ cá nhân (Start Page) hoàn hảo nhất cho những ai đang tham gia vào xu hướng Web 2.0.

Xử lý văn bản: Writeboard (www.writeboard.com)

Writeboard sẽ làm thỏa mãn những ai mong muốn sử dụng một trình xử lý văn bản trên web, tạo cơ hội cho nhiều người cùng đăng nhập và chia sẻ ý kiến. Họ có thể lập một bảng (board) nhanh chóng và mời bạn bè tham gia xây dựng tài liệu. Tính năng cập nhật RSS sẽ thông báo cho họ biết mỗi khi có sự thay đổi trong file. Hơn thế, chương trình tự động lưu nhiều phiên bản khác nhau của cùng một tài liệu để mọi người có thể đối chiếu lại khi cần. Họ cũng có thể chuyển đổi board thành một tệp tin dạng text, hoặc gửi board qua e-mail để truy cập và chia sẻ nhanh.

Bản đồ: Google Maps (maps.google.com)

Hãng dịch vụ tìm kiếm khổng lồ đã chiếm một phần lớn trong “miếng bánh” web 2.0 khi tung ra phần mềm bản đồ hoạt động tương đối xuất sắc. Dựa trên AJAX, Google Maps hỗ trợ mọi người xem chi tiết mô hình thành phố hoặc một khu vực nào đó trên thế giới. Họ có thể phóng to, thu nhỏ để quan sát từng con phố trong một bức ảnh chụp từ vệ tinh. Giao diện lập trình ứng dụng (Application Program Interface - API) của Google Maps cũng giúp các chuyên gia phát triển phát huy tối đa tính sáng tạo khi xây dựng phần mềm bản đồ.

Định hướng: Google Local (www.google.com/local)

Tất cả những gì người sử dụng cần là nhập địa chỉ vị trí của họ và từ khóa muốn tìm kiếm, Google sẽ thực hiện nốt phần còn lại. Chẳng hạn, nếu họ đang ở Kansas và muốn đến một khu vực có bán đồ ăn Thái, Google Local lập tức cung cấp danh sách các cửa hàng ở phía bên trái của trang, trong khi một bản đồ Google Map sẽ hiện ra ở bên phải, đánh dấu những nhà hàng gần địa chỉ của họ nhất. Google Local là “bạn đồng hành” tuyệt vời cho mọi người khi đến những thành phố lạ.

Tin nhắn nhanh: Meebo (www.meebo.com)

Không nhất thiết cứ phải một nhà khoa học đại tài mới nảy ra được những ý tưởng lớn. Meebo là một minh chứng. Hệ thống chat (tán gẫu) dựa trên ajax này cho phép bạn đăng nhập vào AIM, Yahoo Messenger, MSN Messenger, Google Talk, Jabber, ICQ… Meebo hoạt động ổn định và là công cụ lý tưởng cho những ai không được phép cài phần mềm tin nhắn nhanh trên máy tính.

Sau Web 2.0 sẽ là gì?

Câu trả lời tất yếu là... Web 3.0. Nhưng cụ thể Web 3.0 sẽ là gì thì đương nhiên còn là câu hỏi lớn, bởi ngay Web 2.0 vẫn là một khái niệm rất mới mẻ và chưa hoàn toàn thay thế Web 1.0.

Dù vậy, đã có những nhà nghiên cứu đặt tầm nhìn xa cho Web 3.0 và một trong những dự báo đáng chú ý nhất là thế hệ kế tiếp của Internet sẽ bắt đầu tích hợp trí thông minh của con người!

Mạng thông minh
Web 1.0 là thế hệ đầu tiên của Internet đại chúng, với những nội dung hầu hết mang tính một chiều từ các website đến với mỗi máy tính của người duyệt web. Web 2.0 mang tính tương tác hơn nhiều với những điển hình như mạng xã hội và nội dung do người dùng tải lên, đồng thời tích hợp những công nghệ mới giúp các thao tác trên web trở nên thân thiện, nhanh chóng.

Cộng đồng Internet đã bàn cãi rất nhiều về việc sau web 2.0 thì "Web 3.0" sẽ là cái gì. Các ý kiến đưa ra rất đa dạng, từ truy cập di động băng rộng phổ biến cho tới các dịch vụ phần mềm trực tuyến theo yêu cầu tràn ngập trên mạng. Theo một trong những ý kiến được đánh giá cao, Web 3.0 sẽ bao gồm những công nghệ cung cấp những cách mới hiệu quả giúp các máy tính tự tổ chức và rút ra các kết luận từ các dữ liệu trực tuyến.

Từ vài năm nay, đã có các dự án nghiên cứu hướng đi cho Web 3.0, trong đó đáng chú ý nhất là dự án Semantic Web (SW, tạm dịch: Mạng thông minh), nhằm tạo cho máy tính khả năng - có vẻ như là "trí thông minh" - để "hiểu" những nội dung trên Internet. Từng bước tiến bộ của hướng nghiên cứu này đã và đang được ứng dụng rải rác trên mạng, từ các website về giải trí hoặc du lịch cho tới các cơ sở dữ liệu (CSDL) khoa học và kinh doanh... Các công cụ của SW hiện nay giúp tự động hoá và nâng cao hiệu quả tìm kiếm trong các CSDL, giúp người dùng chọn lựa thông tin hoặc phân tích các dữ liệu phức tạp một cách tốt hơn.

Web sẽ thành một CSDL khổng lồ?
Một điểm chung mà hầu hết những ý kiến khác biệt về Web 3.0 gặp nhau là ở chỗ, việc áp dụng cách đánh số kiểu cũ dành cho các phiên bản phần mềm (1.0, 2.0...) đối với web là không phù hợp, bởi web liên tục phát triển. Ngay từ bây giờ, những dạng sơ khai của nhiều công nghệ đáp ứng các định nghĩa về web 3.0 đã được phát triển và ứng dụng. Trước đó, ý tưởng về metadata - một cách để gán cho các trang web những lệnh hoặc nhãn dành riêng cho máy tính đọc, đã có từ giữa thập niên 1990.

Tưởng tượng Internet là một hệ thống xa lộ, với các đường dẫn (hyperlink) là các con đường nối. Người dùng nhìn vào tên các con đường này có thể phán đoán một cách tương đối về nội dung, nhưng những cái tên này hoàn toàn vô nghĩa đối với máy tính. Chẳng hạn, một người có thể hiểu www.chinhphu.vn có liên quan tới Chính phủ VN, nhưng máy tính, các công cụ tìm kiếm và các phần mềm thì không thể.

Metadata hứa hẹn giúp điền vào phần bảng chỉ dẫn dành riêng cho máy móc, để từ đó nội dung trên mạng có thể được phân loại và gán nhãn một cách phù hợp, giúp máy tính tìm kiếm thông tin nhanh hơn, hiệu quả hơn. Từ năm 1998, các nhà nghiên cứu của W3C - tổ chức tiêu chuẩn quốc tế cho mạng diện rộng toàn cầu - đã thảo luận ý tưởng về SW với tiềm năng không chỉ phân loại mọi dữ liệu trực tuyến, mà còn định nghĩa các mối quan hệ giữa các loại dữ liệu.

Theo ý tưởng này thì Internet sẽ có tính chất tương tự như một CSDL. Các CSDL đưa ra các câu trả lời rất hiệu quả bởi phần mềm quản lý chúng "hiểu" ngữ cảnh của từng truy vấn. Ví dụ, "Số 1 đường Lê Duẩn" được hiểu là một địa chỉ, chứ không phải một cụm từ ngẫu nhiên. Do đó, các nhà nghiên cứu hy vọng, việc định nghĩa các ngữ cảnh cho các dữ liệu trực tuyến một cách rõ ràng như vậy sẽ dẫn tới một mạng Internet mà các máy tính có thể duyệt và hiểu như con người hiểu được.