Những Web 2.0 tốt nhất năm 2006

description

detail

Một năm trôi qua thật nhanh, tôi còn nhớ danh sách các web 2.0 tốt nhất năm 2005 của Dion Hinchcliffe đã nhận được rất nhiều bình luận. Còn hôm nay chúng ta đã có danh sách các web 2.0 tốt nhất năm 2006 của ông.

1. Mạng xã hội (social network)

MySpace được cho là mạng xã hội thành công nhất trong năm 2006. Mặc dù có nhiều kêu ca về chất lượng nội dung và thiếu an toàn, MySpace vẫn là mạng xã hội được ưa chuộng số một vì tính dễ sử dụng và khả năng tùy biến cao. Tôi nhớ rằng, trong “Web 2.0 Summit một cậu bé khách mời đã phát biểu rằng: Mỗi buổi sáng, khi mở MySpace giống như mở một hộp quà Nô-en vì cậu ta luôn hồi hộp chờ đợi bạn bè mới vào “không gian của mình…

Các công ty cũng bắt đầu sử dụng MySpace làm công cụ quảng bá sản phẩm của mình. Hollywood và nhiều công ty khác dùng MySpace để giới thiệu phim và các chiến dịch khuyến mãi. Một số mạng xã hội khác cũng đang hoạt động rất tốt nhưng còn thua xa MySpace về số lượng.

Các mạng xã hội thành công khác:

2. Trang chủ tùy biến (start pages)

Trong lĩnh vực này, nhận xét của Dion Hinchcliffe khá giống với tôi: Netvibes hiện đang là trang chủ mặc định trên browser của tôi. Năm 2006 chứng kiến rất nhiều web 2.0 ra đời trong lĩnh vực này, đa số dùng Ajax và Flash, nhưng không có nhiều dịch vụ phát triển nhanh ngoại trừ Netvibes. Có 3 lý do chính:

1. Netvibes có một giao diện sáng sủa, dễ sử dụng.
2. Netvibes có API và hệ thống eco-system mở giúp cho các nhà phát triển có thể thêm vào các module riêng (hiện đã có hơn 500 module giúp bạn từ việc đọc mail đến chuyển dạng tài liệu sang PDF…).
3. Netvibes hỗ trợ nhiều ngôn ngữ khác nhau (trong đó có cả tiếng Việt của chúng ta!)

Điểm duy nhất tôi không thực sự hài lòng là tốc độ tải lần đầu của Netvibes ngày càng chậm hơn. Có thể đó là do hệ thống có quá nhiều Javascript?

Mặc dù Live.com của Microsoft có nhiều lượt truy cập hơn Netvibes nhưng đây là kết quả của hệ thống tìm kiếm và các khác hàng truyền thống của Microsoft.

Các trang chủ tùy biến tốt khác:

3. Ghi nhớ địa chỉ (social bookmarking)

Nổi lên trong năm nay là một dịch vụ khá xa lạ StumbleUpon, năm ngoái thậm chí dịch vụ này còn chưa được xét tới. Cá nhân tôi vẫn dùng del.icio.us thường xuyên nhưng theo Hinchcliffe, StumbleUpon có những ưu điểm nổi bật trong việc tìm kiếm. Nếu bạn cài toolbar của dịch vụ này trên browser của mình bạn có thể đáng giá, cho điểm (rate) các bài viết. Điều này giúp bạn dễ dàng tìm những người đồng quan điểm với mình và tìm ra những bài viết mới cùng chủ đề. StumbleUpon hiện có 1,7 triệu đăng ký và đang phát triển nhanh.

Các dịch vụ web 2.0 tốt khác:

4. Chia sẻ tin tức (peer production news)

Netscape.com là người thắng cuộc trong năm nay! Về mặt số lượng truy cập thì Digg vẫn vượt lên rất xa so với các dịch vụ khác, Digg vẫn là lựa chọn hàng đầu khi bạn muốn xem các tin về công nghệ, đặc biệt là các tin ít phổ biến. Tuy nhiên, Netscape đảm bảo được hai yếu tố: chất lượng tin và tính dân chủ trong đánh giá chọn lựa. Các tin hàng đầu trên Netscape thường là các tin rất đáng đọc và các bình luận cũng rất hay.

Các dịch vụ chia sẻ tin tốt khác:

5. Chia sẻ đa truyền thông (social media sharing)

YouTube là một hiện tượng trong năm 2006. Với 100 triệu lượt người xem và 65.000 video được tải lên mỗi ngày, YouTube là một trong những dịch vụ thành công hiếm thấy. Bạn có thể xem hầu hết mọi thứ bạn muốn trên YouTube; tính dễ sử dụng, hệ thống tag tiên tiến và khả năng nhúng video vào các trang web khác dễ dàng tạo thành môt tiêu chuẩn cho lĩnh vực này. Nếu năm 2005 là năm của chia sẻ hình ảnh thì rõ ràng 2006 là năm của video.

Các dịch vụ chia sẻ video tốt khác:

6. Lưu trữ trực tuyến (online storage)

kết hợp với

Năm 2006 cũng là năm có nhiều dịch vụ lưu trữ trực tuyến ra đời. Qua rồi cái thời bạn phải chật vật với khoảng không gian tí tẹo và tốc đô rùa bò của Yahoo!Briefcase. Hầu hết các dịch vụ lưu trữ trực tuyến đều cho phép bạn lưu hàng GB dữ liệu miễn phí hoặc với giá rất phải chăng. Vượt lên các đối thủ là dịch vụ S3 của Amazon kết hợp với Jungle Disk giúp bạn tích hợp nó vào Windows Explorer như một ổ đĩa. Ưu điểm của S3 là nhanh, bảo mật, rẻ và quan trong nhất là bạn không bao giờ lo mất dữ liệu vì tính năng back-up đa lớp của dịch vụ này.

Các dịch vụ lưu trữ trực tuyến tốt khác:

7. Ứng dụng văn phòng 2.0 (office suite 2.0)

Trong các bài viết trước, Web 2.0 Việt Nam đã có những nhận xét về các ứng dụng văn phòng trên nền tảng Web 2.0. Theo Hinchcliffe, Zoho là bộ ứng dụng văn phòng hoàn chỉnh nhất. Tôi không phản đối nhận xét này vì Zoho cung cấp một bộ các ứng dụng Office đúng nghĩa: soạn thảo văn bản, bảng tính, trình diễn, wiki, quản lý dự án, quản lý địa chỉ… Cả Google lẫn Microsoft vẫn tỏ ra khá chậm chạp trong việc đưa ra các ứng dụng office 2.0 mới mặc dù có thể họ sẽ làm tốt hơn theo các chiến lược riêng của mình.

Các bộ office 2.0 tốt khác:

8. Các dịch vụ khác

+ Chọn lọc blog (blog filter)

Nếu bạn muốn theo dõi chủ đề nào đang được bàn tán sôi nổi nhất trên web thì TechMeme là trang web bạn nên vào hàng ngày.

+ Nhạc cộng đồng (social music)

Pandora là một ứng dụng một-trang (one-page) được phát triển trên OpenLaszo. Nó sẽ chơi liên tục các bản nhạc bạn yêu thích và cho bạn chọn các bản nhạc cũng “style. Đây là nơi lý tưởng để tìm các bản nhạc mới và không ngạc nhiên khi có 2 triệu người đăng ký vào dịch vụ này.

+ Mạng xã hội nghề nghiệp (professional social network)

LinkedIn là dịch vụ bạn nên đăng ký nếu đang đi làm. Nó là nơi lưu trữ các địa chỉ liên lạc của các đồng nghiệp, đối tác và cập nhật tự động khi có người chuyển công việc.

+ Công cụ phát triển web

Ruby on Rails là cộng cụ phát triển web được đánh giá cao nhất trong năm 2006. Nó tạo nên một phương thức phát triển phần mềm mới và cho năng suất lao động cao hơn nhiều so với J2EE hay .Net. Trong năm 2007, đa số các ứng dụng Web 2.0 sẽ được làm trên ROR hay PHP. Don Hinchcliffe có bài viết riêng nói về ảnh hưởng của ROR trong việc phát triển web ở đây.

+ Công cụ Mashup

Năm 2006 đánh dấu sự trưởng thành của các dịch vụ mash-up (kết hợp nội dung từ nhiều nguồn). DataMashups.com cung cấp cho người dùng một công cụ tạo mashup cho riêng mình rất dễ dàng. Mặc dù đang trong giai đoạn phát triển đầu tiên đây là dịch vụ có nhiều hứa hẹn.

9. Bình luận của Web 2.0 Việt Nam

Don Hinchcliffe là một nhà phân tích chiến lược có uy tín của Web 2.0. Các đánh giá của ông dựa trên các tiêu chí về tính năng và khả năng phát triển của dịch vụ. Có thể có những đánh giá không trùng với nhận định của tôi và bạn nhưng rõ ràng đây là một dịp tốt để giới thiệu các dịch vụ Web 2.0 tốt nhất hiện nay. Chúc các bạn một năm 2007 vui vẻ và hạnh phúc!

Sau Web 2.0 sẽ là gì? (phần 2)

Kỳ trước chúng ta đã làm quen với khái niệm Semantic Web (SW, tạm dịch: Mạng thông minh) như một ứng cử viên hàng đầu cho sự phát triển của Web 3.0.

Mạng thông minh đi vào cuộc sống
Trở lại với cách ví von web như một hệ thống xa lộ, ý tưởng về SW cũng giống như việc tạo ra các bảng chỉ đường hết sức chi tiết để tự các xe cộ (ở đây là các máy tính) có thể hiểu và từ đó tự vận hành. Các bảng này có thể chỉ các lối đi, mô tả tình trạng đường sá và giao thông, cung cấp thông tin chi tiết về các địa điểm cần đến.

Trong số này, chúng ta cùng tìm hiểu xu hướng ứng dụng các công nghệ SW, cũng như sự kết hợp với các công nghệ khác để tạo nên một Web 3.0 đa dạng và hữu ích.

Mạng thông minh đi vào cuộc sống
Trở lại với cách ví von web như một hệ thống xa lộ, ý tưởng về SW cũng giống như việc tạo ra các bảng chỉ đường hết sức chi tiết để tự các xe cộ (ở đây là các máy tính) có thể hiểu và từ đó tự vận hành. Các bảng này có thể chỉ các lối đi, mô tả tình trạng đường sá và giao thông, cung cấp thông tin chi tiết về các địa điểm cần đến.

Một chiếc xe hiểu được các bảng chỉ dẫn này sẽ có thể tự vận hành với sự can thiệp tối thiểu từ người lái.

Cho tới đầu năm 2004, W3C đã hoàn tất việc thiết lập các chuẩn cốt lõi cho SW. Một số công ty đã bắt đầu tạo ra các công cụ phát triển phần mềm dựa trên những chuẩn này; một số nhà nghiên cứu độc lập đã áp dụng chúng vào việc xử lý các khối dữ liệu phức tạp.

Các nhà nghiên cứu công nghệ gene và công nghệ sinh học đặc biệt quan tâm tới SW. Mới đây, Bệnh viện Đa khoa Massachusetts và Đại học Harvard (Mỹ) đã phối hợp thử nghiệm các công nghệ SW để mã hoá các dữ liệu y học, từ đó giúp các nhà khoa học chia sẻ và tìm kiếm thông tin dễ dàng hơn. Tương tự, nhiều cơ quan của chính phủ các nước cũng đã và đang thực hiện các thử nghiệm với SW.

Trong thực tế, việc ứng dụng SW còn ở mức khá sơ khai, chủ yếu vẫn dừng ở việc kết hợp giữa các tính năng web 2.0 với các kỹ thuật xử lý dữ liệu của SW; và phần lớn mới ứng dụng thử nghiệm cho các doanh nghiệp, tổ chức lớn. Tuy nhiên, một số công ty cũng đã hướng tới các ứng dụng cho người dùng cá nhân.

Chẳng hạn, RealTravel là một dịch vụ kết hợp giữa các tính năng web 2.0 như tag và blog, với một hệ thống tổ chức dữ liệu kiểu SW; Garlik sử dụng một cơ sở dữ liệu dạng SW để giúp người dùng quản lý thông tin cá nhân. Xa hơn nữa, Radar Networks dự kiến trong năm nay sẽ tung ra một nền tảng phát triển hoàn chỉnh cho các ứng dụng SW thương mại, đồng thời bắt đầu cung cấp các công cụ hợp tác và chia sẻ thông tin dựa trên các kỹ thuật này.

Web 3.0 pha trộn
web 3.0 không phải chỉ có các công nghệ SW. Có nhiều cách để web trở nên "thông minh" hơn và hữu ích hơn. Chẳng hạn, trong khi SW hướng tới việc tăng tính tổ chức cho dữ liệu bằng cách dựng nên các bảng chỉ đường thì một số nhà nghiên cứu khác tìm cách giúp cho máy tính "hiểu" được ngay cả những dữ liệu hỗn độn, không có cấu trúc. Về lâu dài, các công nghệ kiểu này có tiềm năng kết hợp với các công nghệ SW để tạo hiệu quả cao nhất.

Hiện IBM đã có dịch vụ tự động duyệt qua các trang thông tin, blog, diễn đàn trực tuyến... để tìm kiếm và tổng hợp thông tin, bình luận về một chủ đề cụ thể (chẳng hạn một sản phẩm), từ đó rút ra các kết luận về xu hướng, mà không cần tới các bảng chỉ đường dạng metadata. Tương tự, một công ty tên là Metaweb Technologies cũng hứa hẹn sẽ giúp người dùng "rút ra những kiến thức có hệ thống từ mớ thông tin hỗn độn của mạng Internet hiện thời".

Các dịch vụ mang tính mạng xã hội như Flickr, Last.fm, Del.icio.us thì đã tạo một cấu trúc nền tảng cho các bộ sưu tập hình ảnh, nhạc số và trang web mà người dùng chia sẻ và sử dụng. Theo các chuyên gia, các dịch vụ này dựa vào chính cộng đồng người dùng để tổ chức dữ liệu theo cách suy nghĩ và tổ chức của con người.

Từ sự phong phú của các hướng phát triển Internet, có thể dự báo rằng thế hệ mạng tương lai sẽ pha trộn giữa nhiều công nghệ khác nhau, mang tính bổ trợ cho nhau và nhằm đem lại lợi ích lớn nhất cho người sử dụng.

Sau Web 2.0 sẽ là gì?

Câu trả lời tất yếu là... Web 3.0. Nhưng cụ thể Web 3.0 sẽ là gì thì đương nhiên còn là câu hỏi lớn, bởi ngay Web 2.0 vẫn là một khái niệm rất mới mẻ và chưa hoàn toàn thay thế Web 1.0.

Dù vậy, đã có những nhà nghiên cứu đặt tầm nhìn xa cho Web 3.0 và một trong những dự báo đáng chú ý nhất là thế hệ kế tiếp của Internet sẽ bắt đầu tích hợp trí thông minh của con người!

Mạng thông minh
Web 1.0 là thế hệ đầu tiên của Internet đại chúng, với những nội dung hầu hết mang tính một chiều từ các website đến với mỗi máy tính của người duyệt web. Web 2.0 mang tính tương tác hơn nhiều với những điển hình như mạng xã hội và nội dung do người dùng tải lên, đồng thời tích hợp những công nghệ mới giúp các thao tác trên web trở nên thân thiện, nhanh chóng.

Cộng đồng Internet đã bàn cãi rất nhiều về việc sau web 2.0 thì "Web 3.0" sẽ là cái gì. Các ý kiến đưa ra rất đa dạng, từ truy cập di động băng rộng phổ biến cho tới các dịch vụ phần mềm trực tuyến theo yêu cầu tràn ngập trên mạng. Theo một trong những ý kiến được đánh giá cao, Web 3.0 sẽ bao gồm những công nghệ cung cấp những cách mới hiệu quả giúp các máy tính tự tổ chức và rút ra các kết luận từ các dữ liệu trực tuyến.

Từ vài năm nay, đã có các dự án nghiên cứu hướng đi cho Web 3.0, trong đó đáng chú ý nhất là dự án Semantic Web (SW, tạm dịch: Mạng thông minh), nhằm tạo cho máy tính khả năng - có vẻ như là "trí thông minh" - để "hiểu" những nội dung trên Internet. Từng bước tiến bộ của hướng nghiên cứu này đã và đang được ứng dụng rải rác trên mạng, từ các website về giải trí hoặc du lịch cho tới các cơ sở dữ liệu (CSDL) khoa học và kinh doanh... Các công cụ của SW hiện nay giúp tự động hoá và nâng cao hiệu quả tìm kiếm trong các CSDL, giúp người dùng chọn lựa thông tin hoặc phân tích các dữ liệu phức tạp một cách tốt hơn.

Web sẽ thành một CSDL khổng lồ?
Một điểm chung mà hầu hết những ý kiến khác biệt về Web 3.0 gặp nhau là ở chỗ, việc áp dụng cách đánh số kiểu cũ dành cho các phiên bản phần mềm (1.0, 2.0...) đối với web là không phù hợp, bởi web liên tục phát triển. Ngay từ bây giờ, những dạng sơ khai của nhiều công nghệ đáp ứng các định nghĩa về web 3.0 đã được phát triển và ứng dụng. Trước đó, ý tưởng về metadata - một cách để gán cho các trang web những lệnh hoặc nhãn dành riêng cho máy tính đọc, đã có từ giữa thập niên 1990.

Tưởng tượng Internet là một hệ thống xa lộ, với các đường dẫn (hyperlink) là các con đường nối. Người dùng nhìn vào tên các con đường này có thể phán đoán một cách tương đối về nội dung, nhưng những cái tên này hoàn toàn vô nghĩa đối với máy tính. Chẳng hạn, một người có thể hiểu www.chinhphu.vn có liên quan tới Chính phủ VN, nhưng máy tính, các công cụ tìm kiếm và các phần mềm thì không thể.

Metadata hứa hẹn giúp điền vào phần bảng chỉ dẫn dành riêng cho máy móc, để từ đó nội dung trên mạng có thể được phân loại và gán nhãn một cách phù hợp, giúp máy tính tìm kiếm thông tin nhanh hơn, hiệu quả hơn. Từ năm 1998, các nhà nghiên cứu của W3C - tổ chức tiêu chuẩn quốc tế cho mạng diện rộng toàn cầu - đã thảo luận ý tưởng về SW với tiềm năng không chỉ phân loại mọi dữ liệu trực tuyến, mà còn định nghĩa các mối quan hệ giữa các loại dữ liệu.

Theo ý tưởng này thì Internet sẽ có tính chất tương tự như một CSDL. Các CSDL đưa ra các câu trả lời rất hiệu quả bởi phần mềm quản lý chúng "hiểu" ngữ cảnh của từng truy vấn. Ví dụ, "Số 1 đường Lê Duẩn" được hiểu là một địa chỉ, chứ không phải một cụm từ ngẫu nhiên. Do đó, các nhà nghiên cứu hy vọng, việc định nghĩa các ngữ cảnh cho các dữ liệu trực tuyến một cách rõ ràng như vậy sẽ dẫn tới một mạng Internet mà các máy tính có thể duyệt và hiểu như con người hiểu được.