Mua bán trao đổi
Mua bán, trưng bầy, quảng cáo và giới thiệu sản phẩm Việt Nam
Quảng cáo - Rao vặt
Quảng cáo - Rao vặt, mua bán nhiều lĩnh vực, ngành nghề.
Gian hàng trực tuyến
Thiết lập gian hàng kinh doanh online
Danh bạ doanh nghiệp
Danh mục công ty uy tín trên thị trường Việt Nam

Thứ Sáu, 31 tháng 8, 2007

8 định nghĩa về Web 2.0?

Báo điện tử VNExpress vừa cho đăng bài viết 8 định nghĩa về web 2.0, phản ánh các quan điểm khác nhau về xu hướng này, xin đọc ở đây. Dưới đây là quan điểm của tôi về các định nghĩa này.
  1. Trí thông minh của số đông: Định nghĩa này đề cập đến những trang như Digg (cho phép mọi người tự giới thiệu và đánh giá sức hút, giá trị của một câu chuyện, một bài viết…) hoặc như Google Search (xếp hạng tầm quan trọng của một trang web phụ thuộc vào số lượng và chất lượng các đường link trỏ tới trang đó). Nhưng định nghĩa trên không thể được áp dụng cho Google Maps hay bất cứ mô hình phần mềm dịch vụ SaaS nào như Basecamp (công cụ web cho phép quản lý các dự án), Writely (trình xử lý văn bản trực tuyến), 30boxes (nhật ký lịch trình công việc trên web)…
    Có thể hiểu là trí tuệ tập thể (collective intelligence). Nhưng sao không đề cập tới Wikipedia?
  2. Các ứng dụng web chia sẻ: Quan niệm này đối lập với định nghĩa đầu tiên nhưng lại tương ứng với những chương trình như Basecamp và Writely. Tuy nhiên cụm từ "ứng dụng" không phải lúc nào cũng chính xác. Chẳng hạn, người ta có thể gọi Google Search là một ứng dụng web, nhưng MySpace - cũng thuộc xu thế Web 2.0 - lại không thể được coi là "ứng dụng" bởi nếu thế thì mọi website đều trở thành ứng dụng cả.
    Tôi không đồng ý khi cho rằng MySpace không phải là ứng dụng web. Mọi website không phải đều là ứng dụng web (như VNExpress không phải là ứng dụng vì nó không thực sự có một chức năng "ứng dụng" nào cho người dùng cả), nhưng chắc chắn có thể coi MySpace là ứng dụng web vì nó giúp người dùng thực hiện nhiều việc hơn là... đọc báo.
  3. Web hoạt động như một nền tảng: Khi đưa ra giải thích này, Tim O’Reilly, Giám đốc điều hành công ty O'Reilly Media (Mỹ), ám chỉ các dịch vụ không thể tồn tại mà không có web như eBay, Craigslist, Wikipedia, del.icio.us, Skype và Dodgeball. Nhưng nếu thế mọi cộng đồng trực tuyến khác đều có thể được xếp vào mục này. Nói cách khác, định nghĩa về Web 2.0 này quá rộng.
    Rõ ràng web đang hoạt động như một nền tảng, hay nói chính xác hơn là một hệ thống hỗ tương (ecosystem). Các dịch vụ web sẽ ngày càng phụ thuộc vào nhau hơn, đây là một điều tốt vì chẳng ai có thể làm hết mọi thứ (...trừ Microsoft (!))
  4. Sự tham gia của người sử dụng: Lý giải này nhấn mạnh sụ khác biệt giữa website truyền thống và những dịch vụ mới như YouTube, Flickr và OhMyNews - nơi người đọc và xem nội dung cũng là người đóng góp thông tin - nhưng lại "bỏ rơi" mất các dịch vụ SaaS.
    Tôi không mặn mà lắm với SaaS (mô hình phần mềm hướng dịch vụ) theo định nghĩa nguyên thủy của nó. Web 2.0 có thể coi là một kiểu SaaS nhưng không hoàn toàn, phạm trù của nó bao phủ lên khái niệm này hơn là "bỏ rơi" nó.
  5. Khả năng tương tác và tính năng phong phú: Công nghệ AJAX, CSS... cho phép tạo ra các trang web động, có thể hiển thị đa dạng thông tin hơn. Nhưng rõ ràng MySpace hiện là một trong số những website ít "phong phú" nhất. Ngay cả Google Search, trước khi được trang bị khả năng dự đoán từ khóa hồi đầu năm nay, cũng không sử dụng bất cứ công nghệ "tuyệt vời" nào phía trên cả.
    Rõ ràng công nghệ riêng nó không tạo nên web 2.0 như tôi đã đề cập trong bài viết Nhận dạng web 2.0, nhưng đó là sự lựa chọn tất yếu. Hầu hết các dịch vụ của Google (mail, calendar, analytics...) sau này đều "đậm" các công nghệ nói trên.
  6. Một thuật ngữ được marketing rầm rộ: Đây là suy nghĩ của những người theo chủ nghĩa hoài nghi. Họ cho rằng người hâm mộ và cả các công ty thương mại đứng đằng sau Google Search, Amazon, eBay và Craigslist đã tán tụng chúng quá đà.
    Xin xem thêm bài Tiên đề của web 2.0 về khái niệm Hype.
  7. Lúc nào cũng là bản Beta: Thực ra định nghĩa này là một lời khen ngợi, ý nói các ứng dụng công nghệ Web 2.0 sẽ không bao giờ có "phiên bản chính thức" vì chúng luôn được cập nhật và đổi mới. Đa số các dịch vụ của Google vẫn trong giai đoạn thử nghiệm. Flickr cứ 30 phút lại được thay đổi, chỉnh sửa còn MySpace và nhiều mạng xã hội khác cũng mở rộng tăng tính năng mới vài tuần một lần. Nhưng hệ điều hành Windows và Mac OS vẫn được vá lỗi hàng tháng, chương trình diệt virus cũng liên tục cập nhật mỗi ngày dù chúng đâu có thuộc Web 2.0.
    Cá nhân tôi thích các bản Beta hoàn thiện hơn là các bản chính thức đầy lỗi.
  8. Chẳng là gì cả: Đây là một trong những câu trả lời phổ biến nhất trong các cuộc khảo sát về Web 2.0. Đối với nhiều người sử dụng, các ứng dụng, website, dịch vụ thế hệ mới thực chất chỉ là sự kết hợp lại những tính năng đã có sẵn từ trước. Hơn nữa, Web 2.0 còn quá non trẻ để người ta có thể tin tưởng nó sẽ trở thành "một cái gì đó" quan trọng.
    Thực vậy thì các anh còn viết về nó làm gì???
Nhìn lại, tôi không cho rằng đây là 8 định nghĩa mà chỉ là các mảng khái niệm về Web 2.0 (còn nhiều tranh cãi) và nếu thế thì có thể có 16 hay 32 định nghĩa như vậy.

Web 1.0, web 2.0 & web 3.0

Trong một cuộc phỏng vấn do Scott Laningham của IBM thực hiện, Tim Berners-Lee - người được coi là cha đẻ của world wide web - gọi web 2.0 là một kiểu chơi chữ hay biệt ngữ (a piece of jargon, bạn có thể xem ở đây). Không phải ai cũng hoàn toàn đồng tình với ông, thậm chí họ đã nói tới một thế hệ web thứ ba - Web 3.0.

1. Web 1.0

Đó là tất cả những gì chúng ta rất quen dùng hàng ngày. Một trang tin, báo điện tử với những mục tin có sẵn cho chúng ta. Nhấp vào một liên kết, chờ một chút (hoặc rất lâu, tùy theo tốc độ của máy chủ và số lượng người dùng) chúng ta sẽ có một nội dung mới. Không cần phải nói nhiều, web là một phát minh vĩ đại, cảm ơn Tim Berners-Lee! Không có cuốn sách nào có khả năng tương tự, ngay cả "Bách Khoa Tòa Thư" cũng chỉ là chú lùn khiêm tốn so với kho tri thức vĩ đại của web. Còn về tốc độ tìm kiếm thì cho đến nay cũng ít người lý giải tại sao "cái gì Google cũng biết" và có thể tìm ra nhanh đến như vậy.

Nhưng web 1.0 là những trang web gần như chỉ cho phép bạn đọc và đọc (read-only web). Tất nhiên nó có thể cho phép "viết" vào số thẻ tín dụng hay hồ sơ xin việc của bạn nhưng nó sẽ quyết định sử dụng những thông tin này như thế nào chứ không phải bạn. Rất ít trang web cho phép bạn đưa các ý kiến của mình lên một cách tự do và nếu có nó lại chịu sự phân loại của chủ trang web theo những cách khá thô sơ và cứng nhắc (ví dụ, các chủ đề trong forum, bạn làm thế nào để tự tạo ra một chủ đề mới cho riêng mình?)

Web 1.0 là phần lớn những gì chúng ta đang dùng: hữu ích và mặc nhiên như thế từ khi khái niệm web ra đời. Nhưng web đã trưởng thành và năm 2006 đã có hơn 80 triệu website đang hoạt động với hơn 1 tỳ người dùng, khoảng 1/4 trong đó cho phép người dùng tự tạo ra nội dung riêng cho mình. Khó có thể tìm ra kiểu "chơi chữ" nào phù hợp hơn khi gọi đó là web thế hệ thứ 2 - Web 2.0.



Hình 1: Web 1.0 năm 1996 so với web 2.0 sau đó 10 năm (Nguồn web2.wsj2.com)

2. Web 2.0

Tim Berners-Lee, trong bài phỏng vấn, nhấn mạnh rằng: web mà ông tạo ra mặc nhiên đã là web 2.0 vì web chính là quan hệ "người-với-người". Khi nói tới web 2.0 người ta nhấn mạnh tới ảnh hưởng về xã hội của web hơn là các yếu tố kỹ thuật. Web 2.0 tạo cơ hội cho người dùng sử dụng web khác so với trước kia. Họ không còn là những người tiếp nhận thông tin thụ động mà là người tham gia tạo nên nôi dung của nó (nếu nền giáo dục của chúng ta làm được điều tương tự thì tôi sẽ đề nghị gọi nó là "Cải cách giáo dục 2.0"!). Đó là các trang web có thể "đọc và viết" (read-and-write), tất nhiên phải hiểu theo nghĩa rộng của từ "viết" bao gồm cả hình ảnh, video và nhiều thứ khác tạo nên các nội dung web đa phương tiện ngày nay.

Web 2.0 không chỉ là việc nó đã có thêm hơn 950 triệu người dùng mà còn cho thấy sự tiến bộ của kỹ thuật web đã giúp cho người dùng tạo nên các không gian riêng cho mình ở MySpace, Flickr hay YouTube. Nó cho thấy ảnh hưởng của trí tuệ tập thể và sức lan tỏa của mạng, ngày hôm nay ban nhạc OK GO gần như không ai biết tới thì hôm sau đã là hiện tượng vì video clip của họ được các fan đưa lên YouTube. Nếu bạn đã bắt đầu tạo nên blog đầu tiên thì bạn sẽ không bao giờ còn là các "con thuyền không số" trôi nổi qua các đại dương do người khác vẽ ra nữa mà bạn có thể lèo lái con thuyền ấy theo ý của mình, gắn cho nó những cái tên có ý nghĩa như "Hoa của trời" hay "Muối của đất"... phản ánh quan điểm/ý thích của mình.

Web 2.0 có thể là "trò chơi chữ" của một người làm công tác quảng bá (marketer) lúc ban đầu, nhưng hôm nay nó ở đây hiện hữu và thách thức. Tim Berners-Lee có thể bỏ số 2.0 để tiếp tục gọi nó đơn giản là web, vâng nó vẫn là web, có điều chắc chắn là nó không còn là những cái của 10 năm về trước.

3. Web 3.0

Một số người mơ mộng đã bắt đầu nghĩ tới những trang web thế hệ thứ 3 hay web 3.0. Nó sẽ thế nào? Không ai biết. Có thể đó là các trang web thời gian thực (real-time) nơi tất cả mọi sự kiện đều được phản ánh tức thời như qua một chiếc camera khổng lồ hay có thể đó là các nội dung được 3D hóa nơi khái niệm về "trang web" (page) sẽ mất dần ý nghĩa. Nhưng tôi tin rằng những trang web thế hệ thứ 3 sẽ xuất hiện chỉ khi nó tạo nên một cuộc cách mạng về phương thức con người sử dụng web và Internet nói chung, đó sẽ không bao giờ đơn giản chỉ là sự đột phá về mặt kỹ thuật. Cuối cùng, tôi sẽ không ngạc nhiên nếu người ta không gọi nó là web 3.0 mà sẽ dùng một "piece of jargon" khác hẳn.

Web 2.0 Summit

Hội nghị thượng đỉnh web 2.0 - 2006 (Web 2.0 Summit) đã diễn ra tại San Francisco từ ngày 7 đến 9 tháng 11. Dưới đây là tổng hợp những điều mới mẻ nhất đến tứ các công ty web 2.0, đa số là tin mừng với người dùng.



1. Yahoo sẽ quay 1800 với Yahoo!3600

David Filo
Sau khi không thành công với việc mua lại Facebook, Yahoo cho biết rằng họ sẽ "làm lại" Yahoo!3600 của mình mới "180 độ" nhưng không tiết lộ các thay đổi như thế nào. Nhưng nhìn chung chắc chắn Yahoo!360 sẽ tập chung vào tính năng mạng xã hội và blog.

Trả lời về việc Microsoft có thể mua lại Yahoo, David Filo (hình) - một đồng sáng lập viên của Yahoo - tuyên bố rằng: "...sẽ không có gì xảy ra vào ngày mai", nên có lẽ chúng ta sẽ đợi tới ngày mốt vậy! Yahoo cũng thừa nhận rằng đã không thực sự hiệu quả trong việc tạo doanh thu, ngoại trừ Flickr đã tăng trưởng 15 lần từ khi họ mua lại. Tuy nhiên, Yahoo hy vọng hệ thống quảng cáo mới của mình sẽ được đưa vào hoạt động trước mùa Nô-en năm nay.

Web 2.0 - Việt Nam: tôi ủng hộ việc "quét rác" cái không gian 3600 này cho đỡ lộn xộn hơn.

2. Thành công của Google là tốc độ

Marissa Mayer
Chia sẻ bí quyết thành công của Google, Marissa Mayer (hình) - trưởng bộ phận quản lý các công cụ tìm kiếm - cho rằng đó chính là tốc độ của các dịch vụ. Bà cho rằng "... chậm chạp, dù cho vững vàng, cũng sẽ không thể chiến thắng" (phải chăng đây là khẩu hiệu của Google?) và tốc độ là "... nhân tố lớn nhất và động lực thị trường mạnh nhất của web 2.0".

Google khi nghiên cứu hành vi của khách hàng thấy rằng nếu trang tìm kiếm càng cho ra nhiều kết quả thì người dùng lại càng bỏ ít thời gian trên trang web hơn trong khi nhẽ ra phải là ngược lại vì có nhiều thông tin hơn. Cuối cùng họ kết luận là do trang web trả về ít kết quả nhanh hơn nên tỷ lệ người dùng nán lại nhiều hơn. Kết quả cũng tương tự với số lượng truy cập tăng 25% sau 3 tuần khi trang Google Map giảm kích thước từ 100KB xuống 70-80KB.

Triết lý này được áp dụng khi thiết kế GMail, mặc dù lựa chọn sử dụng Ajax và Javascript ở phía browser có rủi ro là lộ mã hoạt động nhưng Google vẫn áp dụng. Kết quả GMail là một webmail rất nhanh nhẹn và thành công.

Web 2.0 - Việt Nam: Quả thực, nếu một trang web 2.0 mà load quá 1 phút thì nên ra xem xét lại mình.

3. Yahoo sẽ đưa chức năng Chat vào Yahoo!Mail Beta

Đáp lại việc Google tích hợp chức năng chat (instant messenger - IM) vào GMail, Yahoo thông báo trong vài tháng tới sẽ cho phép người dùng chat trong Yahoo!Mail (beta). Ethan Diamond, giám đốc sàn phẩm Yahoo Mail, đã trình bày khả năng tích hợp IM vào mail của Yahoo. Người dùng sẽ thấy những ngời trong sổ địa chỉ khi họ online và có thể chat với họ. Nội dung của cuộc trò chuyện có thể được đưa vào trong mail. Với 250 triệu người đang dùng Yahoo!IM thì đây quả là một tin tốt.



Web 2.0 - Việt Nam: Một chức năng thú vị nhưng để có thể cho hàng triệu người dùng một lúc mà không bị lag thì Yahoo phải chuẩn bị thật kỹ. Tôi không muốn thấy Yahoo!Mail trở nên chậm chạp hơn nữa!

4. Wikinomics: cộng tác số đông

Don Tapscott
Don Tapscott, đồng tác giả cuốn Wikinomics: How Mass Collaboration Changes Everything, đã trình bày ý tưởng của mình về web thế hệ tiếp theo sẽ thay đổi cách các công ty thực hiện phát minh, sáng tạo mới. Ông cho rằng mạng xã hội đã tạo nên một phương thức lao động mới, ví dụ Procter & Gamble (P&G) đã phát triển một hệ thống cộng tác hỗ tương giúp cho hiệu quả làm việc cao hơn hẳn cách tổ chức theo thứ bậc truyền thống. Những Second Life, YouTube... đang tạo nên một cuộc cách mạng mới về phương thức làm việc.

Web 2.0 - Việt Nam: Tiến bộ của loài người gắn liền với việc thay đổi phương thức làm việc (Karl Marx). Nếu web 2.0 tạo nên một phương thức làm việc tốt hơn hẳn thì liệu loài người sẽ bước vào một giai đoạn phát triển mới?

5. Ray Ozzie nói về Vista và Office 2007

Ray Ozzie, kiến trúc sư trưởng phần mềm của Micosoft, nó nhiều về tính an toàn của Vista nhưng cũng thừa nhận đó chỉ là một phần mềm và như mọi phần mềm nó không hoàn hảo. Ông cho rằng Microsoft đang trong một giai đoạn chuyển tiếp thú vị. Mặc dù nhận thấy xu hướng chuyển từ các ứng dụng dạng rich client (như Word, Excel...) sang các ứng dụng dịch vụ web, ông không đồng ý rằng việc chuyển hết các ứng dụng từ desktop sang web là một giải pháp tốt. Với Microsoft, web là phương tiện để phân phối software nhanh hơn mà không bắt người dùng phải mua DVD cài đặt.

Web 2.0 - Việt Nam: Đừng mong chờ gì nhiều từ Microsoft, đặc biệt trong web office 2.0. Nhưng hãy lưu ý dịch vụ Live của họ, Microsoft không bao giờ bỏ qua bất cứ bữa tiệc nào và họ luôn có đủ nhân lực nếu cần.

6. 13 dịch vụ web 2.0 mới ra mắt

Có 13 dịch vụ web 2.0 mới được giới thiệu tại Web 2.0 Submit Launchpad. Dưới đây là giới thiệu sơ qua:





In the chair là một kiểu game âm nhạc. Bạn có thể tạo ra các đoạn nhạc riêng của mình, remix... và xuất bản trên trang web này.





instructables là công cụ nhắm tới những nhà sưu tập hay những người thích "độ" các đồ vật và khoe tác phẩm của mình trên web.







Klostu đươc cho là blog của các bảng thông báo (bulletin board). Mục tiêu là kết nối các bảng thông báo lại với nhau và mỗi người sẽ có một mã số duy nhất giúp sử dụng nhiều bảng thông báo một lúc.





Sharpcast là một công cụ rất hữu ích giúp đồng bộ hóa dữ liệu giữ các máy tính, trang web hay ĐTDĐ. Sản phẩm đầu tiên sẽ là Sharpcast Photos, nhưng sắp tới bạn có thể đồng bộ hóa mọi loại tập tin.





stikki là một sản phẩm nhắm tới việc thay thế các công cụ ghi nhớ như post-it. Nhưng điểm mạnh là các tờ ghi nhớ này có thể xuất hiện trên các máy tính của đồng nghiệp của bạn nếu được chia xẻ.



Turn là công cụ tìm kiếm dùng cho quảng cáo online. Điểm khác biệt là nó dựa trên cơ chế CPA (cost-per-action) chứ không phải CPC (cost-per-click) như của Google.




Sphere là một công cụ tìm kiếm blog tương tụ như Technorati. Nó có vài tính năng thú vị như pop-up nhỏ về các blog hay bài viết liên quan tới blog của bạn.






Omnidrive là một ứng dụng lưu trữ trực tuyến hướng tới việc "xát nhập" web với desktop. Ứng dụng này cho phép chia xẻ file và có API cho các nhà phát triển.





Adify cho phép bạn xây dựng một hệ thống quảng cáo riêng cho mình.







3B là một mạng xã hội 3D. Bạn có thể tạo một không gian 3D và đưa các nội dung web vào. Một sản phẩm hết sức thú vị nếu bạn bỏ công ra tìm hiểu.





oDesk là một website về công việc. Nói chung nó có thể khớp những người làm việc tự do (freelancer) với những người thuê. Tích hợp trong đó là một số công cụ quản lý dự án và người thuê có thể theo dõi hành vi của những người tham gia qua số lần click chuột, hình ảnh... (chẳng biết tác dụng gì không!)




Venyo nhắm tới việc xây dựng "lòng tin" qua việc đánh giá chỉ số tin cậy Vindex.



Timebridge là một ứng dụng thời gian biểu, lịch công tác. Nó có thể làm việc với Outlook và khi có cuộc họp, nó sẽ gởi email tới những người tham gia. Khi nhận trả lời, Timebridge sẽ tìm thời gian thích hợp, confirm và ghi chú...

Web 2.0 - Việt Nam: Các dịch vụ web 2.0 ra đời hàng ngày với rất nhiều ý tưởng cách mạng. Nhưng không phải tất cả sẽ cất cánh ngay cả khi nó được "launch" ở một hội nghị quan trọng như Web 2.0 Summit. Câu hỏi luôn được đặt ra là liệu các ý tưởng đó có đủ sức thuyết phục với hàng triệu người dùng hay không?